Хусусияти асосии Иди Қурбон забҳи ҳайвон – қурбонист. Чаро кордро тез кардан лозим, чаро гӯшти қурбониро фурӯхтан манъ аст, чаро чорвои қурбонӣ мешуда бояд сиҳату фарбеҳ бошад ва дигар қоидаҳои муҳими забҳи чорво ба муносибати Иди Қурбон. Муфассалтар дар ин ҷо бихонед.
Кадом ҳайвонро бояд қурбонӣ кард?
Шумо метавонед, буқаи ба 7-моҳагӣ расида, бузе, ки яксола нест, гови 2 сола ва шутури ба 5-солагӣ расидаро қурбонӣ кунед.
Хуб аст, ки чорвои қурбонӣ фарбеҳ, калон ва зебо бошад. Бинобар ин ба он пешакӣ ғизо бояд дод. Чорво набояд нуқсон дошта бошад, ки ба миқдор ва сифати гӯшт таъсири манфӣ расонад.
Аз ин рӯ, қурбонии ҳайвонҳои ланг, кӯр ва бемор, инчунин ҳайвоноте, ки беш аз нисфи шохаш шикаста ё беш аз нисфи гӯшаш бурида шудааст, ҳаром аст.
Тавсия дода мешавад, ки сеяки гӯштро барои хонаводаи худ истифода кунед, сеяки онро ба камбағалони ҳамсоя ва хешовандон бидиҳед, сеяки онро ба талабгорон садақа диҳед.
Оё куштани ҳайвон шарт аст?
Ҳайвоне, ки аллакай забҳ карда шудааст, қурбонӣ ҳисобида намешавад. Баъзеҳо гӯсфанд мехаранд, аммо ин бештар як ишораи рамзӣ аст ва аз нигоҳи динӣ маъное надорад.
Муҳим он аст, ки маросими забҳ, ки огоҳона ҳамчун нишонаи тавба, поксозии рӯҳӣ ва ҷисмонӣ анҷом дода мешавад.
Шахс бояд ҳайвонеро (қӯчқор, гӯсфанд, буз, гов, барзагов ё шутур) интихоб намуда бихарад ва ба қассобхона биёрад.
Маросим чӣ гуна сурат мегирад?
Пеш аз забҳ кардани ҳайвон қассоб ва қурбоникунанда бояд, рӯ ба қибла карда, аз Худованд бихоҳад, ки қурбонии ӯро қабул кунад. Пас аз он ҳайвонро баста, ният карда, онро бо сараш ба сӯи қибла ба замин мехобонанд ва соҳиби он ё шахси махсус барои ин кирошуда гулӯи қурбониро мебурад.
Иҷозат дода мешавад, ки ин корро ба қассоби касбӣ супоранд. Дар ин ҳолат шахсе, ки қурбонӣ ба номи ӯст, бояд ҳангоми забҳ ҳузур дошта бошад.
Агар шахсе, ки ба қурбонӣ омада натавонад, ниятро баён мекунад ва арзиши ҳайвони қурбониро интиқол медиҳад ва аз номи ӯ талаб мекунад.
Ҳангоми қурбонӣ чӣ бояд кард?
Ҳангоми гузаронидани маросими забҳ қоидаҳои муайянро риоя кардан лозим аст: масалан, ба ҳайвони қурбонӣ осеб расонидан мумкин нест, набояд он азоб кашад.
Куштани чорво бояд зудтар ва бедард бошад, бинобар ин муҳим аст, ки корд тез бошад.
Дар назди ҳайвон кордро тез кардан ҳам нодуруст ҳисобида мешавад. Ҳол он ки як чорворо дар пеши назари дигараш куштан мумкин нест.
Ба қассоб, ки ҳайвони қурбониро буридааст, бо гӯшт пардохт карда наметавонед. Шахсе, ки қурбонӣ кардааст, наметавонад аз ҳайвони қурбонӣ чизе бифурӯшад – на гӯшт ва на пӯст, балки метавонад қисматҳои дигарро (сар, дум, рӯда ва ғ.) ба мардуми камбағал тақсим кунад.
Одатан, пас аз забҳ сеяки гӯштро барои таомҳои идона омода мекунанд, дар ҳоле ки як қисми ками он бояд ба хонаводаи шумо боқӣ монад (инро «табаррук» мегӯянд – дуои хайр аз Аллоҳ).
Нархи чорвои қурбонӣ чанд пул аст?
Дар соли ҷорӣ арзиши як гӯсфанди қурбонӣ дар Тоҷикистон 2000-4000 сомониро ташкил медиҳад. Як гов вобаста ба он ки чӣ қадар гӯшт медиҳад, аз 5 то 20 ҳазор сомонӣ арзиш дорад.
Масалан, дар соли 2020 нархи як гови миёна дар ҳудуди 6500 сомонӣ буд ва он то 120 кг гӯшт медод. Хоҳишмандон метавонанд гов ё шутурро (ба як чорво то ҳафт нафар пул партофта метавонанд) дар якҷоягӣ, забҳ кунанд.
Чорворо дар куҷо забҳ кардан мумкин аст?
Аз соли 2007 то 2017 дар Душанбе забҳи чорво манъ буд. Танҳо баъди ба вазифаи шаҳрдор таъйин шудани Рустами Эмомалӣ дар соли 2017, забҳ ба муносибати Иди Қурбон дар ҷойҳои махсус иҷозат дода шуд.
Мақомоти шаҳри Душанбе имсол низ дар ҳар як ноҳияи пойтахт ҷойҳои махсус барои забҳи чорво муайян карданд.
Дар ноҳияи Шоҳмансур макони забҳи чорво дар маҳаллаи Бадахшон-2, кӯчаи Шукуҳӣ 44 муайян шудааст.
Ҳамчунин, дар ҳамин ноҳия ҷойҳои дигар барои забҳ дар маҳаллаҳои Ховарон — Теппаҳои Шарқӣ (минтақаи 7), Чиноро-1 (кӯчаи Назаршоев, 374), бозори “Ховарон” (кӯчаи Айни, 259, 7 км), инчунин маҳаллаҳои Фалакон, Қуштеппа, Яккатут ва Чилмеҳроб муайян шудаанд.
Дар ноҳияи Фирдавсӣ чорворо метавон дар кӯчаи Кахҳоров, назди корхонаи “Шири Саодат”, дар маҳаллаи Гулбутта, инчунин дар микроноҳияҳои 63 (кӯчаи Фирдавсӣ, 99), 65 (Фирдавсӣ, 35), 46 (Деҳотӣ, 3) ва маҳаллаи Крупский забҳ кард.
Дар ноҳияи Сино забҳи чорво дар маҳаллаҳои Пахтакор (кӯчаи Пахтакор, 70), Борбад (Тургенев, 29), Роҳи нав (Набиев, 292/2), Ҳаёти нав (хонаҳои 74 ва 313), Деҳаи боло (200), Камонгарон (Хувайдуллоев, 252), Ҳисорак, Панҷрӯд (125), Навободи боло (79), Ҳамадонӣ, Деҳи боло (222), Испечак-1 (назди сафорати ИМА дар Тоҷикистон), Шодоб (153) ва Лучоби боло (82) иҷозат дода шудааст.
Дар ноҳияи Исмоили Сомонӣ бошад, чорворо метавон дар маҳаллаи Ҳ. Назаров 149 (кӯчаи Сабоҳ), Шафақ (Хучамбиёи поён, 121), Нодира (Нодира, 52), Варзоб ГЭС (Деҳнаваки поён) ва Чашмасор (И. Соатов, 36) забҳ кард.
Зимнан, чорабиниҳои идона дар масҷидҳо, ҳамчунин маросимҳои қурбонӣ дар ҷойҳои забҳ бояд бо риояи қоидаҳои санитарию гигиенӣ гузаронида шаванд.
Ид наздик аст
Ёдовар мешавем, ки Шӯрои уламои Тоҷикистон расман рӯзи Иди Қурбонро 28-уми июн, чоршанбеи ҳафтаи оянда эълон кард. Ин тасмим имрӯз, 21-уми июн дар ҷаласаи Шӯрои уламо гирифта шудааст. Намози ид соати 05:45-и субҳ муқаррар гардидааст.
